Ik, het individu

Dit deel van “Emoties ontrafeld” beschrijft zeer uitgebreid een theorie over de werking van de hersenen. Het is de basis van het boek en zonder de kennis ervan is het begrijpen van de volgende twee delen niet goed mogelijk. Een aantal algemene uitgangspunten vormen de grondslag van deze theorie.

Het begint ermee hoe het brein indrukken vanuit de omgeving (impressies) beoordeelt op hun waarde en afhankelijk van dat oordeel verder verwerkt tot denkbeelden, handelingen en emoties.

De verwerking van zo’n impressie begint bij de emotiecentra, het evolutionair gezien oudste gedeelte van het brein. Deze geven er een waarde aan. Vervolgens wordt zij – afhankelijk van de waarde ervan – gestuurd naar het bewustzijn. Als de waarde ervan voldoet aan bepaalde voorwaarden, zal deze ook opgeslagen worden in het onbewuste.

Behalve dat de impressie met het aan haar gekoppelde waardeconcept opgeslagen wordt, gaat ze ook naar een ander deel van het onbewuste waar zij gebruikt wordt in een associatieproces die leidt tot een nadenken.

Als dat denken aanleiding geeft tot handelen, worden er door dat associatieproces signalen naar de rest van het lichaam (de periferie) gestuurd om deze gereed te maken voor die handeling en uiteindelijk om tot de uitvoer van die handeling te komen. Het geheel geeft aanleiding tot veranderingen in de stofwisseling van het lichaam. Zo moet bijvoorbeeld het hart harder gaan pompen, de bloedvaten moeten wijder worden om meer bloed te kunnen vervoeren en de spieren aangestuurd om die handeling te verrichten. De periferie zendt signalen terug naar het brein. Een deel van deze laatste signalen bereiken ook het bewustzijn en worden dan ervaren als een gevoel of emotie.

Al deze afzonderlijke processen worden uitgebreid behandeld. Uiteindelijk mondt dit uit in een uitvoerige uiteenzetting van wat autonomie betekent voor het individu. Dit is een centraal thema dat zeer belangrijk is voor de volgende delen.

Met de kennis van dit deel kun je ook beschrijven hoe moeilijk – of zelfs onmogelijk het is om achter de waarheid te komen. Ook intelligentie, intuïtie en identiteit zijn zaken die hiermee zeer goed te definiëren zijn.